Debata akademicka „Godność jako źródło praw i obowiązków z perspektywy sędziego”

Dnia 23 marca 2024 r. koło naukowe „Top menager” zorganizowało dla studentów Wydziału Administracji i Nauk Społecznych AMiSNS debatę akademicką pn. „Godność jako źródło praw i obowiązków z perspektywy sędziego”.

Debatę akademicką poprowadził dr Jarosław Zawrot, który rozpoczął spotkanie od próby udzielenia odpowiedzi na pytanie jak zdefiniować pojęcie „godność”. Dzięki temu, że w spotkaniu wzięła udział zarówno kadra akademicka, jak i studenci wszystkich pięciu kierunków WAiNS, dr Jarosław Zawrot mógł wdać się w dyskusję o interdyscyplinarnym charakterze tego pojęcia. Następnie płynnie przeszedł do wyjaśnienia różnic między godnością osobową, a godnością osobistą, co było punktem wyjścia dla kontynuowania debaty, której początkiem było wystąpienie sędziego Sebastiana Wojewódki.

Jako że sędzia Sebastian Wojewódka orzeka w szeroko rozumianych sprawach pracowniczych, przedstawił on pracowniczy aspekt godności osoby w kontekście regulacji odnoszących się do wynagrodzenia za pracę, zasad równości i niedyskryminacji oraz prawa do wypoczynku. Największe emocje wśród zgromadzonych wzbudziła kwestia godziwego wynagrodzenia. W ramach dyskusji dostrzeżono również aspekt ekonomiczny, który jak okazało się na podstawie niektórych wystąpień, zasadniczo nie wiąże wysokości wynagrodzenia z godnością pracownika.

Nie mniejsze emocje wywołało wystąpienie sędzi sądu rodzinnego – Moniki Szelesnej –Hoppe, która starała się przede wszystkim przekonać audytorium, że nie istnieje odrębna kategoria godności dziecka – w tym przypadku funkcjonuje godność człowieka, jako źródło wszelkich praw i wolności dziecka. Pani Szelesna –Hoppe szczególną uwagę zwróciła na obowiązującą w sprawach rodzinnych dyrektywę dobra dziecka. W przekonaniu pani sędzi  determinuje ona przede wszystkim sposób rozstrzygania  w sprawach dotyczących praw i obowiązków dziecka. Na tym tle – w ramach dyskusji –  doszło do przedstawienia różnorodnych, czasami wręcz negujących się opinii nt. praktycznego funkcjonowania prawa rodzinnego w relacjach opiekuńczo-wychowawczych, gdy zachodzi konieczność ich sądowego ustalenia między rodzicami dziecka niepozostającymi we wspólnym gospodarstwie domowym, w szczególności gdy występuje między nimi spór okołorozwodowy.  

Zwieńczeniem debaty było wystąpienie sędzi sądu karnego – Patrycji Wojewódki. Odnosząc się do zagadnienia godności osoby przedstawiła je na gruncie trzech wyszczególnionych przez siebie zasad wyrażonych paremiami łacińskimi: nullum crimen sine lege (nie ma przestępstwa bez ustawy); nulla poena sine lege (nie ma kary bez ustawy); oraz in dubio pro reo (wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego). Szczególne zainteresowanie wśród uczestników debaty wywołała ostatnia reguła. Postawiono wręcz tezę, którą pani sędzia starała się odeprzeć, powołując się na swoje doświadczenie zawodowe, iż zasada ta w praktyce orzeczniczej jest marginalizowana ze szkodą dla ochrony godności osoby, albowiem, jak zostało wcześniej wyjaśnione, reguła in dubio pro reo stanowi komponent innej fundamentalnej zasady prawa karnego, a mianowicie domniemania niewinności.  

Debatę zakończył dr Jarosław Zawrot, który życzył wszystkim zgromadzonym, aby świadomie korzystali ze swojej wolności, która jest najwyższym uznaniem dla godności człowieka, zaś zaproszonym gościom, aby swoimi rozstrzygnięciami wolność tę chronili. 

dr Miłosz Jan Kaczyński